Spalony to jeden z najważniejszych, a jednocześnie najbardziej dyskusyjnych przepisów w piłce nożnej. Jego zrozumienie jest kluczowe dla każdego kibica i gracza. Ten artykuł rozłoży na czynniki pierwsze, czym jest spalony, wyjaśniając go w sposób konkretny i przystępny.
Spis treści
Co to jest spalony w piłce nożnej?
Spalony to sytuacja, w której zawodnik znajduje się w niedozwolonej pozycji na boisku. Celem tego przepisu jest zapobieganie nieuczciwej przewadze – napastnik nie może po prostu czekać na piłkę tuż pod bramką przeciwnika, zyskując łatwą sytuację do zdobycia gola. Dzięki temu spalony promuje dynamiczną i taktyczną grę, zmuszając zawodników do ciągłego ruchu i szukania optymalnych pozycji.
Definicja pozycji spalonej: Kluczowe warunki
Aby zawodnik znalazł się na pozycji spalonej, muszą być spełnione określone warunki. Liczy się przy tym moment zagrania piłki przez jego kolegę z drużyny, a nie jej przyjęcia.
Kiedy zawodnik jest na pozycji spalonej?
Zawodnik znajduje się na pozycji spalonej, gdy spełnia trzy warunki:
- Jest na połowie boiska przeciwnika.
- Jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż piłka.
- Jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż przedostatni zawodnik drużyny przeciwnej. Wliczamy tu również bramkarza, który często jest ostatnim zawodnikiem, a obrońca przedostatnim.
Zasada „na tej samej linii”
Zawodnik nie jest na pozycji spalonej, jeśli znajduje się na tej samej linii co przedostatni obrońca lub piłka. Termin „na tej samej linii” oznacza, że żadna część jego ciała (z wyjątkiem rąk i ramion) nie jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż przedostatni obrońca ani piłka.
Kiedy pozycja spalona nie jest przewinieniem? Wyjątki od reguły
Zawodnik nie jest karany za spalonego, choć znajduje się na pozycji spalonej, gdy piłka trafia do niego bezpośrednio z:
- Rzutu od bramki.
- Rzutu rożnego.
- Rzutu z autu.
Spalony nie jest także orzekany, gdy zawodnik znajduje się na własnej połowie boiska.
Kiedy spalony staje się przewinieniem? Aktywne uczestnictwo w grze
Samo bycie na pozycji spalonej to jeszcze nie przewinienie. Spalony jest gwizdany dopiero wtedy, gdy zawodnik, będąc na niedozwolonej pozycji w chwili podania od kolegi z drużyny, aktywnie wpływa na grę.
Moment zagrania piłki przez współpartnera
Kluczowy jest moment, w którym piłka opuszcza stopę (lub inną część ciała) zagrywającego współpartnera. Właśnie w tej precyzyjnej chwili ustalana jest pozycja zawodnika i decyduje się, czy jest on na spalonym.
Ingerowanie w grę
Mówimy o ingerencji w grę, gdy zawodnik dotyka lub zagrywa piłkę podaną przez kolegę z drużyny. Jest to najbardziej oczywista forma aktywnego uczestnictwa.
Ingerowanie w przeciwnika
Ingerowanie w przeciwnika utrudnia mu grę, na przykład poprzez:
- Blokowanie pola widzenia.
- Utrudnianie ruchu.
- Odwracanie uwagi, co wpływa na jego możliwość zagrania piłki.
Zyskiwanie korzyści
Zyskanie korzyści następuje, gdy zawodnik na pozycji spalonej przejmuje piłkę, która odbiła się od słupka, poprzeczki lub rywala. Wykorzystuje tym samym swoją niedozwoloną pozycję, w której znajdował się, gdy piłka wróciła do niego po zagraniu kolegi z drużyny.
Konsekwencje i kara za spalonego: Rzut wolny pośredni
Gdy sędzia odgwizduje spalonego, gra zostaje przerwana. Zespół przeciwny otrzymuje rzut wolny pośredni.
Rodzaj kary: rzut wolny pośredni
Aby piłka po rzucie wolnym pośrednim mogła wpaść do bramki, musi ją dotknąć inny zawodnik – obojętnie z drużyny wykonującej rzut, czy przeciwnej. Bezpośredni strzał na bramkę z takiego rzutu jest zabroniony.
Miejsce wykonania rzutu wolnego
Rzut wolny pośredni zawsze wykonuje się z miejsca przewinienia. Gdy nastąpi ono w polu karnym, zasada ta pozostaje w mocy, lecz rywale muszą zachować minimalną odległość 9,15 metra od piłki.
Cel przepisu o spalonym: Dlaczego ta zasada istnieje?
Przepis o spalonym, eliminując statyczne pozycje ofensywne, fundamentalnie wpływa na dynamikę piłki nożnej. Wprowadzono go, aby promować płynną grę ofensywną i wymuszać na drużynach precyzyjną koordynację taktyczną, zarówno w ataku, jak i w obronie, co czyni mecz bardziej widowiskowym.
Zapobieganie „czatowaniu na bramkę”
Przepis ten ma zapobiegać tzw. „goal hanging”, czyli stałemu wyczekiwaniu pod bramką rywala. Bez niego napastnicy mogliby bezczynnie stać w pobliżu bramki, jedynie czekając na długie podania. Drastycznie ograniczyłoby to potrzebę budowania przemyślanych akcji i strategii.
Promowanie dynamicznej i taktycznej gry
Dzięki spalonemu zawodnicy muszą być w ciągłym ruchu, idealnie się synchronizować i podawać piłkę z chirurgiczną precyzją. Skutkuje to płynniejszą, bardziej taktyczną grą, która wymaga większej współpracy i zwiększa widowiskowość oraz nieprzewidywalność meczów.
Rola sędziów i technologii: Spalony a system VAR
Precyzyjna ocena spalonego to wyzwanie dla sędziów, zwłaszcza gdy gra toczy się w zawrotnym tempie. Wspierają ich sędziowie asystenci oraz nowoczesna technologia.
Rola sędziów asystentów
Sędziowie asystenci (liniowi) są niezastąpieni. Z uwagą śledzą linię obrony przeciwnika i moment zagrania piłki. Ich zadaniem jest natychmiastowe sygnalizowanie spalonego, podnosząc chorągiewkę.
Wpływ systemu VAR na weryfikację spalonego
System VAR (Video Assistant Referee) minimalizuje błędy sędziowskie w milimetrowych, spornych sytuacjach. Technologia ta umożliwia precyzyjną analizę momentu zagrania piłki i pozycji zawodników, co prowadzi do znacznie dokładniejszych i trafniejszych decyzji.
Wyzwania i kontrowersje związane z interpretacją
Nawet z technologią VAR, interpretacja spalonego wciąż prowokuje burzliwe dyskusje. O werdykcie często przesądzają milimetry, a decyzje VAR niezmiennie budzą komentarze i analizy, szczególnie w kwestii „aktywnego uczestnictwa” lub „zyskiwania korzyści”.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Czy sama pozycja spalona jest już przewinieniem?
Nie. Sama pozycja spalona nie jest przewinieniem. Staje się nim dopiero wtedy, gdy zawodnik, będąc na spalonym w momencie podania od kolegi z drużyny, aktywnie wpływa na grę (ingeruje w grę, w przeciwnika lub zyskuje korzyści).
Kiedy spalony nie jest karany, mimo że zawodnik jest na pozycji spalonej?
Nie ma spalonego, jeśli zawodnik dostaje piłkę bezpośrednio z rzutu od bramki, rożnego lub autu. Podobnie, spalonego nie ma, gdy gracz znajduje się na własnej połowie boiska.
Czy bramkarz jest brany pod uwagę przy określaniu pozycji spalonej?
Bramkarz jest jednym z zawodników drużyny przeciwnej i wlicza się go do grupy, z której wyznacza się „przedostatniego zawodnika”. Zazwyczaj to właśnie on jest ostatnim graczem, a obrońca tuż przed nim – przedostatnim.
Jaka jest konsekwencja naruszenia przepisu o spalonym?
Naruszając przepis o spalonym, drużyna jest karana rzutem wolnym pośrednim dla rywali. Rywale wykonują go dokładnie z miejsca przewinienia.
