Spalony to jedna z najbardziej fundamentalnych zasad w piłce nożnej. Aby w pełni cieszyć się grą i rozumieć, co dzieje się na boisku, musisz ją znać – niezależnie, czy jesteś zagorzałym kibicem, czy zawodnikiem.
Czym jest spalony w piłce nożnej?
Spalony to sytuacja, w której napastnik znajduje się w niedozwolonej pozycji, gdy jego kolega z drużyny zagrywa piłkę. Celem tego przepisu jest zapobieżenie nieuczciwej przewadze, jaką zawodnik mógłby zyskać, po prostu czekając na piłkę tuż pod bramką przeciwnika.
Prosta definicja i cel
Zawodnika uznaje się za spalonego, gdy w momencie zagrania piłki przez kolegę z drużyny, znajduje się on bliżej bramki przeciwnika niż piłka oraz przedostatni obrońca drużyny przeciwnej (zazwyczaj jest to ostatni zawodnik z pola plus bramkarz).
Przepis ten zachęca do dynamicznej i płynnej gry, zmuszając zawodników do ciągłego ruchu i szukania pozycji.
Kiedy zawodnik jest na pozycji spalonej?
Samo znalezienie się na pozycji spalonej to dopiero pierwszy krok. Nie każda taka pozycja jest od razu karana. Aby zawodnik znalazł się na pozycji spalonej, muszą być spełnione trzy kluczowe warunki pozycyjne w momencie, gdy piłka jest zagrywana przez jego kolegę z drużyny.
Kluczowe warunki pozycyjne
- Znajduje się na połowie boiska przeciwnika.
- Jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż piłka.
- Jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż przedostatni zawodnik drużyny przeciwnej (z wyłączeniem bramkarza, chyba że to właśnie on pełni rolę przedostatniego obrońcy).
Pamiętaj, że moment oceny spalonego jest absolutnie kluczowy: liczy się pozycja zawodnika w chwili zagrania piłki przez jego kolegę, a nie w momencie, gdy zawodnik przyjmuje piłkę.
Aktywny udział w grze: Kiedy spalony jest karany?
Sama pozycja spalona to za mało, by sędzia odgwizdał przewinienie. Karze się spalonego tylko wtedy, gdy zawodnik, będąc na tej pozycji, aktywnie uczestniczy w grze lub w jakikolwiek sposób na nią wpływa.
Sędzia odgwizduje spalonego, gdy zawodnik:
- Bezpośrednio zagrywa lub dotyka piłki podanej przez kolegę z drużyny.
- Przeszkadza przeciwnikowi w grze, np. blokując mu widok, utrudniając ruch, lub odwracając jego uwagę.
- Odnosi korzyści z bycia na pozycji spalonej, np. z odbitej piłki, rykoszetu od słupka, poprzeczki czy też z odbicia od obrońcy.
Wyjątki od spalonego: Kiedy przepis nie obowiązuje?
Istnieją sytuacje, w których zawodnik może znajdować się na pozycji spalonej, ale nie zostanie ukarany. Przepis o spalonym nie ma zastosowania, gdy zawodnik otrzymuje piłkę bezpośrednio z:
- Rzutu z autu (wrzutu).
- Rzutu rożnego.
- Rzutu od bramki.
Co więcej, nie ma mowy o pozycji spalonej, gdy zawodnik znajduje się na własnej połowie boiska lub jest w linii z przedostatnim zawodnikiem drużyny przeciwnej.
Konsekwencje spalonego: Co dzieje się po gwizdku?
Gdy sędzia odgwizduje spalonego, gra zostaje przerwana. Konsekwencją jest przyznanie drużynie przeciwnej rzutu wolnego pośredniego.
Ten rzut wolny wykonuje się z miejsca, w którym zawodnik popełnił przewinienie. Pamiętaj, że piłka musi być dotknięta przez innego zawodnika, zanim będzie mogła wpaść bezpośrednio do bramki.
Cel przepisu o spalonym
Przepis o spalonym jest absolutnie kluczowy dla dynamiki i taktyki piłki nożnej. Jego głównym celem jest zapobieganie tak zwanemu „wieszaniu się na bramce” (ang. goal hanging), czyli sytuacjom, w których napastnik stałby bezczynnie pod bramką, tylko czekając na podanie.
To właśnie ten przepis promuje dynamiczną grę, zmuszając zawodników do ciągłego ruchu i szukania optymalnych pozycji. Dzięki temu piłka nożna jest bardziej płynna, nieprzewidywalna i po prostu bardziej widowiskowa.
Rola sędziów i technologii VAR
Ocena spalonego to jedno z najtrudniejszych zadań dla arbitrów, zwłaszcza w zawrotnym tempie gry. Asystenci sędziego, popularnie nazywani liniowymi, odgrywają tu niezwykle ważną rolę, bacznie obserwując linię obrony i moment zagrania piłki.
System VAR (Video Assistant Referee) wspiera sędziów głównych w weryfikacji spornych sytuacji, zwłaszcza tych milimetrowych, które są niemal niewidoczne gołym okiem. VAR pozwala na precyzyjną analizę momentu zagrania piłki i pozycji zawodników, co znacząco zwiększa trafność decyzji.
Najczęstsze nieporozumienia
Wokół spalonego narosło wiele mitów i błędnych interpretacji. Warto rozwiać kilka z nich, abyś mógł jeszcze lepiej zrozumieć ten złożony przepis.
Spalony a podanie piłki do tyłu
Kierunek podania piłki nie ma absolutnie żadnego znaczenia! Spalony jest oceniany wyłącznie na podstawie pozycji zawodnika w momencie zagrania piłki, a nie kierunku, w którym piłka leci. Zawodnik może być na pozycji spalonej nawet, jeśli piłka jest podawana do tyłu, jeśli tylko spełnia pozostałe warunki.
Spalony a podanie od przeciwnika
Jeśli piłka trafia do zawodnika na pozycji spalonej bezpośrednio od przeciwnika (np. z podania, celowego wybicia), zazwyczaj nie jest to spalony. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zawodnik na pozycji spalonej zyskuje nieuczciwą przewagę z odbicia piłki od przeciwnika, która nie była celowym zagraniem.
FAQ: Najczęściej zadawane pytania o spalonego
Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące spalonego.
Czym różni się pozycja spalona od spalonego, który jest karany?
Pozycja spalona to samo położenie zawodnika na boisku, które spełnia określone warunki: jest bliżej bramki niż piłka i przedostatni obrońca. Spalony karany to natomiast sytuacja, gdy zawodnik na pozycji spalonej aktywnie uczestniczy w grze lub wpływa na nią, co prowadzi do konieczności przerwania gry przez sędziego.
Czy spalony może być odgwizdany po podaniu piłki do tyłu?
Tak, zdecydowanie! Kierunek podania piłki nie ma znaczenia. Liczy się wyłącznie pozycja zawodnika w momencie zagrania piłki przez kolegę z drużyny, niezależnie od tego, czy piłka leci do przodu, czy do tyłu.
W jakich sytuacjach spalony nie jest karany, mimo że zawodnik jest na pozycji spalonej?
Spalony nie jest karany, jeśli zawodnik otrzymuje piłkę bezpośrednio z rzutu z autu, rzutu rożnego lub rzutu od bramki. Nie ma też spalonego, gdy zawodnik jest na własnej połowie boiska lub znajduje się w linii z przedostatnim obrońcą.
Co jest konsekwencją odgwizdania spalonego przez sędziego?
Gdy sędzia odgwizduje spalonego, konsekwencją jest przyznanie drużynie przeciwnej rzutu wolnego pośredniego. Wykonuje się go z miejsca, w którym zawodnik popełnił przewinienie.
